Gıvışgan Otu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonlarına sağladığı faydaları ile bilinen gıvışgan otu, en çok çay halinde tüketilmektedir. Bütün halinde kurutularak kullanılan gıvışgan otu içeriğinde birçok organik asit bulunuyor. Değişik ismiyle dikkat çeken gıvışgan otunu daha önce hiç duymadıysanız, yazımıza mutlaka göz atın. Gıvışgan otunun genel özellikleri, nasıl kullanıldığı ve en önemli faydaları şunlardır;

Gelişen ve değişen dünya düzeninde tıp ve bilim alanında ciddi yol kat edilmiş olsa da insanların alternatif tıbba ilgisinde değişiklik olmamıştır. Son dönemde her şeyin işlenmiş olması, kimyasalların kullanımındaki artış gibi nedenlerle insanlar daha çok doğala yönelmişlerdir. Doğada kendiliğinden oluşan ve büyüyen bitkilerin birçoğu insan sağlığı için faydalıdır. Gıvışgan otu da bu faydalı bitkilerden bir tanesidir.

Ancak böyle bitkiler kullanımı konusunda dikkatli olmakta yarar var. Kendiniz toplayıp hazırlamak yerine aktarlardan hazır paketlenmiş olarak tercih etmeniz en doğrusu. Bitkileri tanımıyorsanız ve yanlış bitkiler tüketirseniz, birçok sorunla karşı karşıya kalabilirsiniz.

Doğada zehirli otların olması ve otların birbirine benzer tipte olması çoğu zaman böyle karışıklıklara yol açmaktadır. Gıvışgan otunu diğer bitkilerden ayırt etmek mümkündür ama hazırlanışı, kullanılışı konusunda yine bilgi sahibi olmayı gerektirir. Uzun zamandır alternatif tıpta kullanılan gıvışgan otunun insan sağlığı için faydaları çoktur.

Gıvışgan Otu Nedir?



Doğada kendiliğinden var olan ya da yetiştiriciliği yapılabilen, Karanfilgiller (Caryophyllaceae) familyasından çok yıllık, Latince ismi Silene vulgaris olan bitkiye gıvışgan otu adı verilir. Gıvışgan otu genellikle tarlalarda, dağların yamaçlarında kendiliğinden oluşmaktadır. Gıvışgan otunun yaprakları oldukça diri olduğundan ezilme söz konusu olduğunda yapraktan dikkat çekici bir ses çıkar. Yaprağın böyle bir ses çıkarmasından dolayı bazı yörelerde gıvışgan otuna ibiş-gıbış ismi de verilmiştir. Gıvışgan otunu detaylı bir şekilde tanımanızı sağlayacak özellikleri şunlardır;

• Gıvışgan otu çiçeklerini birçok bitki gibi bahar aylarında açmaktadır.
• Gıvışgan otunun çiçekleri beyaz renktedir.
• Haziran ve Eylül aylarında çiçek açar.
• Gıvışgan otu bitkisinin kök kısımlarına yakın bölgeleri tüylüdür. Yapraklarında ise kenardaki kirpik uzantıları dikkat çekmektedir.
• Bitkinin ortalama boyu 1-1,5 metre civarındadır ama daha kısa ya da daha uzun olduğu nadir durumlar da olmaktadır.
• Gıvışgan otu yetişebilmek için kumlu, killi ve kireçli topraklara ihtiyaç duymaktadır. Yetiştiriciliği yapılırken bu özellikte topraklar tercih edilir.
• Gıvışgan otunun içeriğinde birkaç organik asit, flavon glikozitleri ve saponinler bulunmaktadır.
• Bitkinin doğal olarak yetiştiği yerler İç Anadolu, Güney ve Orta Avrupa ile Kıbrıs toprakları olarak bilinmektedir. Bu bölgelerde toprak bitkinin yetişme şartları için uygun olduğundan gıvışgan otu kendiliğinden büyür.
• Gıvışgan otu çiçeğinin bal özü çanak içinde yaklaşık 1 cm derinliktedir. Arılar çanak altından bal özüne ulaşarak çiçeğin balını emebilir.

Gıvışgan Otu Nasıl Kullanılır?



Gıvışgan otu bitkisinin kök ve yaprak kısımları kullanıma uygundur. Çiçeklerinden ise arılar faydalanmaktadır. Bitki tamamen saksıda yetiştirilerek evlerde, iş yerlerinde süs bitkisi olarak kullanılabilir. Gıvışgan otunu sağlık için kullanacaksanız çay şeklinde demleyerek tüketmelisiniz. Gıvışgan otunun yaprakları tazeyken yemeklerde baharat olarak ya da böreklere iç harç olarak kullanılabilir. Gıvışgan otunun mevsimi çok hızlı geçtiğinden; çay olarak kullanılacaksa toplanma ve kurutma aşamaları için vakit kaybetmemek gerekir.

Gıvışgan Otu Çayı Nasıl Yapılır (Demlenir)?



Gıvışgan otu çayını demleyebilmek için öncelikle bitkinin bütün olarak kurutulması gerekiyor. Kurutulan bitki sonra çay olarak kullanmaya uygun olacaktır. Kurutma için alanınız yoksa gıvışgan otunu çay olarak içmeye hazır olarak aktardan temin edebilirsiniz. Çayı hazırlamak için 1 litre suya ve 50 gram kuru gıvışgan otu bitkisine ihtiyacınız vardır. Önce 1 litre suyu kaynatmanız, ardından da kaynayan suyun içine kuru bitkiyi atmanız gerekiyor. Bitkiyi attıktan sonra ocağı söndürmeli ve çayı demlenmeye bırakmalısınız. Demlenme için 5-10 dakika yeterli olacağından daha fazla bekletmeye gerek yoktur. Hazırlanan çayı gün içinde 1-2 bardak sıcak veya soğuk olarak tüketebilirsiniz ama her gün taze olarak demlemeye özen göstermelisiniz.

Gıvışgan Otunun Faydaları Nelerdir?



Gıvışgan otunun bilinen en önemli etkisi idrar yolu üzerinedir. Kronik idrar yolu enfeksiyonu yaşayanlar bitkinin çayını tüketerek bu sorunlarından kurtulabilirler. Ödem ve şişlik sorunu yaşayanlar da aynı şekilde gıvışgan otu çayı içebilirler. Çay idrar söktürücü etkiye sahip olduğundan rahatsız edici şişliği alacaktır. Enfeksiyonlar dışında çeşitli idrar yolu rahatsızlıkları için de gıvışgan otu kullanılabilir. Sağlık için faydalarının yanında gıvışgan otu şık bir süs bitkisi olarak kullanılırsa ortam dekorasyonlarına renk katabilir.

Gıvışgan Otunun Yan Etkileri Nelerdir?



Gıvışgan otu da diğer birçok bitki hakkında ne kadar araştırma yapılsa da, yan etkilerine karşı temkinli davranılması gereken bir bitkidir. Sonuç olarak incelenmemiş ve yabani bir ot olduğu düşünülürse tüketimi konusunda dikkatli olmakta yarar vardır. Bitkinin kullanılmasından sonra rahatsızlık hissedilmesi halinde en kısa sürede doktora danışılmalıdır. Gıvışgan otunun görülmüş ve bilinen bir yan etkisi yoktur. Ancak kullandıktan sonra kişilerin kendini dinlemesi önemlidir.

Hakkında yeterli ve bilimsel düzeyde bir araştırma yapılmamış olduğundan hamile kadınlar, emziren anneler ve küçük yaştaki çocuklar gıvışgan otunu herhangi bir biçimde kullanmamalıdır. İdrar yolu enfeksiyonuna etkisi dolayısıyla, hastalığın en sık görüldüğü kız çocuklarında kullanılabileceği düşüncesi tamamen yanlıştır. Ayrıca bilinen bir rahatsızlığı olanlar, hastalıklarından ötürü düzenli biçimde ilaç kullananlar, yakın zamanda bir operasyon geçirmiş olanların da gıvışgan otundan uzak durmaları yararlarına olacaktır.




Kaynak: Bilgihanem